8 Layang atau Surat dalam Bahasa Jawa: Pengertian, Jenis, dan Contohnya

Layang atau Surat dalam Bahasa Jawa: Pengertian, Jenis, dan Contohnya
Layang atau Surat dalam Bahasa Jawa: Pengertian, Jenis, dan Contohnya

WISLAH.COM – Dalam budaya Jawa yang kaya akan tradisi, “layang” atau surat memegang peran penting sebagai sarana komunikasi yang sarat makna. Lebih dari sekadar tulisan, layang mencerminkan tata krama, unggah-ungguh, serta keindahan bahasa Jawa yang khas.

Artikel ini akan membahas secara lengkap pengertian layang, berbagai jenis layang yang digunakan dalam berbagai situasi, serta contoh-contoh layang yang dapat Anda jadikan referensi. Mari kita lestarikan warisan budaya leluhur dengan memahami dan menggunakan layang dalam bahasa Jawa.

A. Pengertian Layang atau Surat dalam Bahasa Jawa

Layang dalam bahasa Jawa merujuk pada surat atau tulisan yang digunakan sebagai alat komunikasi tertulis. Namun, layang bukan sekadar kumpulan kata-kata, melainkan sebuah karya seni yang sarat dengan tata krama dan unggah-ungguh. Setiap jenis layang memiliki struktur dan gaya bahasa yang khas, mencerminkan tingkat kesopanan dan hubungan antara pengirim (pengirim layang) dan penerima (panampa layang).



B. Ragam Jenis Layang atau Surat dalam Bahasa Jawa

  1. Layang Kitir (Memo): Surat singkat yang berisi informasi atau pemberitahuan singkat, sering kali digunakan dalam konteks informal dan bersifat pribadi.
  2. Layang Iber-iber (Surat Pribadi): Surat pribadi yang ditujukan untuk teman, keluarga, atau kerabat dekat. Isinya bisa berupa kabar, ungkapan perasaan, curahan hati, atau ajakan untuk bertemu.
  3. Layang Ulem (Surat Undangan): Surat undangan yang digunakan untuk mengundang seseorang menghadiri acara tertentu, seperti pernikahan, syukuran, ulang tahun, atau acara keluarga lainnya.
  4. Layang Paturan (Surat Perintah): Surat yang berisi perintah atau instruksi dari atasan kepada bawahan. Sering digunakan dalam lingkungan kerja atau organisasi.
  5. Layang Lelayu (Surat Duka Cita): Surat untuk menyampaikan belasungkawa atas meninggalnya seseorang. Berisi ungkapan simpati, doa, serta dukungan bagi keluarga yang ditinggalkan.
  6. Layang Dhawuh (Surat Pemberitahuan Resmi): Surat resmi yang dikeluarkan oleh instansi, lembaga, atau pejabat pemerintah untuk menyampaikan informasi, keputusan, atau pengumuman kepada masyarakat.
  7. Layang Pasrah (Surat Penyerahan): Surat untuk menyerahkan tanggung jawab atau wewenang kepada pihak lain. Contohnya, surat penyerahan jabatan dari seorang pejabat kepada penggantinya.
  8. Layang Pangapunten (Surat Permohonan Maaf): Surat untuk meminta maaf atas kesalahan atau tindakan yang telah dilakukan. Ditulis dengan bahasa yang rendah hati dan penuh penyesalan.

C. Contoh Layang atau Surat dalam Bahasa Jawa

  1. Layang Kitir:
Bapak/Ibu RT ingkang kinurmatan,

Mangga rawuh wonten ing rapat koordinasi warga ingkang badhe kaleksanan ing dinten Minggu, 16 Juni 2024, wanci tabuh 09.00 enjing, wonten ing Balai RW 03. Rapat menika badhe ngrembag babagan kerja bakti lan persiapan 17 Agustus.

Matur nuwun.
  1. Layang Iber-iber:
Kancaku Riko ingkang tak tresnani,

Kepriye kabarmu saiki? Muga-muga tansah pinaringan sehat lan bagas waras. Aku uga sehat lan lagi sibuk nyambut gawe.

Rik, aku kangen banget karo kowe. Wis suwe ora ketemu, kepingin ngobrol-ngobrol maneh kaya biyen. Yen ana wektu luang, dolan mrene, ya. Aku tunggu kabarmu.

Salamku kanggo bapak ibumu lan adhik-adhikmu.

Nuwun.
  1. Layang Ulem:
Bapak/Ibu (nama tamu undangan) ingkang kinurmatan,

Assalamu'alaikum Wr. Wb.

Kanthi rahmat lan ridha saking Gusti Allah SWT, kula sakulawarga ngaturaken sugeng rawuh panjenengan wonten ing adicara walimah pernikahan putra-putri kula:

(Nama mempelai pria)
putra Bapak/Ibu (nama orang tua mempelai pria)

kaliyan

(Nama mempelai wanita)
putri Bapak/Ibu (nama orang tua mempelai wanita)

Ingkang badhe lumampah ing:

Dinten : Minggu, 23 Juni 2024
Wanci : 09.00 enjing
Papan : Gedung Graha Sabha Pramana, Jl. Sosrowijayan No. 12, Yogyakarta

Mugi-mugi panjenengan kersa paring berkah pangestu dhumateng putra-putri kula supados saged dados keluarga ingkang sakinah, mawaddah, warahmah.

Wassalamu'alaikum Wr. Wb.
  1. Layang Paturan:
Dhumateng Bapak/Ibu (nama bawahan) ingkang kinurmatan,

Kanthi serat punika, kula ndhawuhi panjenengan supados ngrampungaken laporan keuangan triwulan kaping kalih ingkang kedah sampun rampung ing pungkasaning minggu ngajeng.

Matur nuwun ingkang ageng atas pehatian lan kerja samane.
  1. Layang Lelayu:
Innalillahi wa inna ilaihi raji'un.

Kanthi rasa bela sungkawa ingkang sak jero-jeronipun, kula lan sakulawarga ngaturaken lelayu atas sedane almarhum/almarhumah Bapak/Ibu (nama almarhum/almarhumah). Mugi-mugi amal lan ibadah almarhum/almarhumah ditampi ing sisih Allah SWT, lan kulawarga ingkang ditinggalaken diparingi kesabaran lan ketabahan.

Amin ya robbal alamin.
  1. Layang Dhawuh:
Dhumateng para warga ingkang kinurmatan,

Kanthi serat punika, kula minangka Ketua RT (nomor RT) ndherekaken pengumuman bilih badhe wonten kerja bakti ing dinten Minggu, tanggal 16 Juni 2024, wiwit tabuh 07.00 enjing dumugi tabuh 12.00 siang.

Mugi-mugi para warga saged rawuh lan ndherek partisipasi.

Matur nuwun.
  1. Layang Pasrah:
Dhumateng Bapak/Ibu Kepala Sekolah ingkang kinurmatan,

Kanthi serat punika, kula (nama) minangka Ketua OSIS periode (tahun) ngaturaken pasrah kalungguhan Ketua OSIS dhumateng Bapak/Ibu Kepala Sekolah. Kula ngaturaken agunging panuwun awit sampun dipunparingi kapercayan njabat minangka Ketua OSIS. Mugi-mugi sedaya program kerja ingkang sampun direncanakaken saged diterusaken lan dipunsampurnaaken dening pengurus OSIS periode salajengipun.

Matur nuwun.
  1. Layang Pangapunten:
Bapak/Ibu (nama) ingkang dahat kinurmatan,

Kula nyuwun pangapunten ingkang tanpa upami manawi anggen kula matur dhateng panjenengan wingi kirang trapsila. Kula rumaos kleru lan nyuwun lumunturing sih samodra pangaksama. Mugi-mugi panjenengan kersa ngapuntenaken kalepatan kula.

Nuwun.

Penutup

Melalui layang, kita tidak hanya berkomunikasi, tetapi juga merawat warisan budaya Jawa yang kaya akan nilai-nilai luhur. Mari lestarikan keindahan bahasa dan tata krama dalam layang, sebagai bentuk penghormatan kepada leluhur dan sumbangsih kita dalam menjaga kekayaan budaya bangsa.

Related posts